Gary Lineker được xem là một trong những tiền đạo vĩ đại nhất lịch sử bóng đá Anh. Với 48 bàn thắng sau 80 lần khoác áo đội tuyển quốc gia, ngôi sao từng thi đấu cho Leicester City, Everton và Tottenham Hotspur sở hữu hiệu suất ghi bàn cực kỳ ấn tượng ở cấp quốc tế. Ông thậm chí còn giành danh hiệu Chiếc giày vàng tại World Cup 1986.
Do đó, những nhận định của ông về đội tuyển Anh chắc chắn rất đáng để lắng nghe. Trong khi thế hệ vàng những năm 2000 thường xuyên gây thất vọng tại các giải đấu lớn dù sở hữu nhiều cầu thủ đẳng cấp thế giới, và thế hệ hiện tại đã liên tục lọt vào các trận chung kết dưới thời Sir Gareth Southgate, thì kỷ nguyên “Tam Sư” của Lineker lại chứng kiến đội nhà vào đến bán kết World Cup 1990 – thành tích tốt nhất kể từ khi vô địch năm 1966.
Tuy nhiên, cũng có những thất vọng lớn; cựu tiền đạo của Barcelona đã có mặt trên sân khi Diego Maradona loại Anh khỏi World Cup 1986 với hai trong số những bàn thắng đáng nhớ nhất lịch sử bóng đá, trong khi ông chưa bao giờ vượt qua vòng bảng tại Giải vô địch châu Âu.
Mặc dù vậy, bóng đá Anh vẫn sản sinh ra nhiều cầu thủ vĩ đại trong thập niên 1980 và đầu 1990, và đội hình “One-2-Eleven” do Lineker chọn, bao gồm toàn bộ các đồng đội ở đội tuyển Anh, là minh chứng cho điều đó. Dưới đây là 11 cái tên mà Lineker tin là xuất sắc nhất khi sát cánh cùng ông trên đấu trường quốc tế.
Thủ môn – Peter Shilton
125 lần khoác áo ĐT Anh
Thủ môn Peter Shilton trong màu áo đội tuyển Anh
“Đây có lẽ là lựa chọn dễ dàng nhất của tôi, chủ yếu vì ông ấy là người hùng thời thơ ấu của tôi. Sau này tôi được thi đấu cùng ông ấy cho đội tuyển Anh và cũng ở chung phòng trong nhiều năm. Và ông ấy vẫn còn thi đấu khi tôi giải nghệ!”
Shilton thực sự là một người phục vụ lâu dài cho “Tam Sư” và vẫn giữ kỷ lục về số lần khoác áo đội tuyển với 125 trận. Lineker và Shilton đều sinh ra và lớn lên ở Leicester, nhưng không cùng thi đấu cho đội một của “Bầy cáo”. Vào thời điểm Lineker ra mắt năm 1978, Shilton đang bận rộn giành chức vô địch Hạng nhất Anh và sau đó là hai chức vô địch Cúp C1 châu Âu liên tiếp với Nottingham Forest.
Shilton vẫn là một thủ môn huyền thoại trong lịch sử bóng đá Anh, nổi tiếng với thể hình ấn tượng dù chỉ cao 1m83, và khả năng cản phá xuất thần.
Hậu vệ phải – Viv Anderson
30 lần khoác áo ĐT Anh
Viv Anderson trong một trận đấu cho Arsenal
“Ông ấy là một vận động viên xuất sắc. Ông ấy có thể lên công về thủ không ngừng bên cánh phải. Một cầu thủ thông minh và một tính cách tuyệt vời. Rất vui tính.”
Một thành viên khác của đội hình Nottingham Forest vô địch châu Âu, Anderson đã có một sự nghiệp cấp câu lạc bộ đáng kinh ngạc khi còn khoác áo Arsenal và Manchester United, dù thành công của ông ở hai câu lạc bộ này chỉ giới hạn ở Cúp Liên đoàn và FA Cup.
Anderson đại diện cho đội tuyển Anh trong mười năm nhưng chỉ có 30 lần ra sân; ông phải cạnh tranh vị trí hậu vệ phải với Phil Neal, người từng 8 lần vô địch cùng Liverpool, và sau đó là Gary Stevens của Everton.
Dù vậy, Anderson rõ ràng đã để lại ấn tượng sâu sắc với Lineker và ông được nhớ đến như cầu thủ da màu thứ ba trong lịch sử khoác áo “Tam Sư”, thi đấu vào thời điểm các cầu thủ da màu bắt đầu trở nên nổi bật hơn nhiều trong bóng đá Anh.
Hậu vệ trái – Stuart Pearce
78 lần khoác áo ĐT Anh
Hậu vệ Stuart Pearce khoác áo đội tuyển Anh
“Tôi sẽ quá sợ hãi nếu không chọn ông ấy. Tôi nhớ đã đối đầu với ông ấy khi ông ấy còn ở Forest. Ông ấy thực hiện một quả đá phạt – tôi đứng trong hàng rào – ông ấy sút mạnh đến nỗi bóng đập vào chỗ hiểm của tôi, và ông ấy chỉ nhìn tôi rồi thấy rất buồn cười. Đó là một trong số ít lần tôi thấy ông ấy mỉm cười. Nhưng ông ấy là một cầu thủ phi thường, và rất mạnh mẽ.”
Với biệt danh ‘Psycho’ (Kẻ tâm thần) do lối chơi quyết liệt và vẻ ngoài có phần bất kham, Stuart Pearce là một biểu tượng của bóng đá Anh.
Ông đã có hơn 500 lần ra sân cho Nottingham Forest, giành Cúp Liên đoàn và Full Members’ Cup hai lần, và giữ vững vị trí hậu vệ trái của đội tuyển Anh trong gần một thập kỷ, tích lũy 78 lần ra sân, sau khi thay thế Kenny Samson.
Trong khi Pearce chủ yếu được nhớ đến với những pha vào bóng không khoan nhượng, ông cũng là một chuyên gia đá phạt và kết thúc sự nghiệp câu lạc bộ với hơn 100 bàn thắng.
Trung vệ – Des Walker
69 lần khoác áo ĐT Anh
Des Walker cùng Paul Gascoigne trong màu áo đội tuyển Anh
“Des không phải là cầu thủ giỏi nhất thế giới. Ông ấy có lẽ còn không thể chuyền bóng từ tôi tới camera. Nhưng ông ấy cực kỳ nhanh nhẹn, có tư duy phòng ngự xuất sắc.”
Trước khi luật chuyền về cho thủ môn bằng chân có hiệu lực vào năm 1992, Des Walker là một trong những hậu vệ xuất sắc nhất. Được ban phước với thể chất phi thường và khả năng phòng ngự nhạy bén, việc có thể chuyền bóng về cho thủ môn bất cứ lúc nào cho phép Walker hoàn thành công việc của mình với hiệu quả tối đa.
Ông cũng hiếm khi vắng mặt, ra sân hơn 40 trận trong 15 mùa giải, chưa từng gặp chấn thương nghiêm trọng hay nhận thẻ phạt, giữ số trận bị treo giò ở mức tối thiểu. Walker đại diện cho đội tuyển Anh chỉ trong 5 năm nhưng trong khoảng thời gian đó đã có tới 59 lần ra sân, chỉ vắng mặt trong 5 trận.
Mặc dù ông gặp khó khăn hơn sau khi luật chuyền về có hiệu lực, trùng với việc mất đi tốc độ, nhưng ông thực sự xuất sắc ở vai trò của mình. Ít khi được chú ý – đến mức chỉ ghi được một bàn thắng trong sự nghiệp – nhưng luôn đóng vai trò then chốt đối với thành công của đội bóng.
Trung vệ – Terry Butcher
77 lần khoác áo ĐT Anh
Trung vệ Terry Butcher với chiếc băng quấn đầu đẫm máu
“Trung vệ còn lại phải là Terry Butcher. Một hậu vệ tuyệt vời và cũng là một cầu thủ giỏi.”
Trong kỷ nguyên của những trung vệ mạnh mẽ, không khoan nhượng, hiếm ai sánh kịp Terry Butcher. Dù sự nghiệp cấp câu lạc bộ của ông không đạt nhiều thành công theo tiêu chuẩn ngày nay – một Cúp UEFA với Ipswich Town và một loạt danh hiệu vô địch cùng Rangers ở Scotland – ông vẫn là một nhân vật huyền thoại trong lịch sử bóng đá Anh, đặc biệt là với hình ảnh mang tính biểu tượng: thi đấu với đầu quấn băng và chiếc áo “Tam Sư” đẫm máu trong một trận đấu vòng loại World Cup quan trọng gặp Thụy Điển.
Butcher là một phần của đội tuyển Anh trong 10 năm và làm đội trưởng trong giai đoạn cuối World Cup 1990 sau khi Bryan Robson phải rời sân vì chấn thương.
Tiền vệ cánh phải – Chris Waddle
62 lần khoác áo ĐT Anh
Chris Waddle trong màu áo đội tuyển Anh
“Chris Waddle là một cầu thủ có kỹ năng tuyệt vời nhất. Tôi từng rất thích thi đấu cùng Chris Waddle. Ông ấy có thể dễ dàng vượt qua đối phương. Ông ấy có hai bàn chân tuyệt vời. Giữa chúng tôi có giác quan thứ sáu; tôi thường di chuyển xa rồi bất ngờ lao vào cột gần và ông ấy thường tạt những quả bóng rất xoáy vào.”
Một trong những cầu thủ bị đánh giá thấp hơn so với tài năng thực sự của bóng đá Anh, Chris Waddle được ca ngợi ở nước ngoài vì đã giúp Marseille giành 3 chức vô địch Pháp liên tiếp và lọt vào chung kết Cúp C1 châu Âu, nhưng lại không đạt được thành công tương tự ở quê nhà và hiếm khi được nhắc đến khi thảo luận về những tài năng vĩ đại nhất của Anh.
Với khả năng dùng hai chân xuất sắc hiếm có, sáng tạo, tinh tế với trái bóng và giỏi đưa bóng lên phía trước, Waddle là một tài năng đặc biệt và trở thành biểu tượng tại hầu hết các câu lạc bộ ông từng thi đấu. Ông có 62 lần ra sân cho “Tam Sư” nhưng đã sút hỏng quả penalty quyết định trong loạt luân lưu bán kết Italia 90, khởi đầu xu hướng bị loại theo cách này của Anh tại các giải đấu lớn.
Tiền vệ cánh trái – John Barnes
79 lần khoác áo ĐT Anh
John Barnes trong màu áo đội tuyển Anh
“Một trong những cầu thủ có năng khiếu bẩm sinh nhất mà tôi từng vinh dự được thi đấu cùng và cũng là một người đàn ông tuyệt vời. Đôi khi ông ấy bị chỉ trích một chút khi khoác áo đội tuyển Anh. Trong thời kỳ đỉnh cao ở Liverpool, ông ấy có 7-8 pha bóng xuất sắc trong mỗi trận đấu, còn ở đội tuyển Anh, ngay cả khi thi đấu không nổi bật, ông ấy vẫn làm được 2-3 điều phi thường. Ông ấy thực sự rất tài năng.”
Là một trong những cầu thủ Anh có năng khiếu tự nhiên nhất, Barnes là sự kết hợp hấp dẫn giữa sức mạnh, sự điềm tĩnh và kỹ thuật xuất sắc. Ông dành phần lớn sự nghiệp cấp câu lạc bộ tại Watford và Liverpool, và ở thời kỳ đỉnh cao, không nghi ngờ gì Barnes là cầu thủ xuất sắc nhất bóng đá Anh, được công nhận qua giải thưởng Cầu thủ xuất sắc nhất năm của PFA vào năm 1988 khi “Lữ đoàn đỏ” giành chức vô địch Hạng nhất.
Chấn thương buộc Barnes phải thay đổi lối chơi, từ một tiền vệ cánh năng động thành một tiền vệ trung tâm lùi sâu hơn. Tuy nhiên, ông vẫn liên tục tạo ảnh hưởng trong các trận đấu đỉnh cao cho đến tận năm 1999, dù đã ra mắt Hạng nhất từ năm 1982.
Barnes luôn bị cáo buộc thi đấu dưới sức khi khoác áo đội tuyển Anh, tuy nhiên ông vẫn có 79 lần ra sân và ghi một trong những bàn thắng vĩ đại nhất của “Tam Sư” với pha solo trước Brazil.
Tiền vệ trung tâm – Bryan Robson
90 lần khoác áo ĐT Anh
Bryan Robson của đội tuyển Anh
“Đây là vị trí khó chọn nhất. Cuối cùng, tôi phải chọn Bryan Robson. Một cầu thủ đầy cảm hứng. Nếu không dính phải những chấn thương như ông ấy đã gặp, tôi nghĩ ông ấy đã phá vỡ mọi kỷ lục về số lần khoác áo đội tuyển Anh đối với các tiền vệ và tôi nghĩ Anh có thể đã giành được danh hiệu nào đó.”
Liệu Bryan Robson có thể mang cúp về nhà, hay đó chỉ là suy nghĩ viển vông của Gary Lineker? Ông chắc chắn là một cầu thủ phi thường và được xem là một trong những tiền vệ con thoi (box-to-box) xuất sắc nhất mọi thời đại, có khả năng đóng góp vào mọi khía cạnh của trận đấu và sở hữu lối chơi toàn diện cực kỳ mạnh mẽ.
Cũng đúng là Robson có cái “duyên” dính chấn thương vào các giải đấu lớn; dù là đội trưởng Anh, ông đã phải rời World Cup 1986 và 1990 sau trận đấu thứ hai vì chấn thương.
Trong kỳ World Cup sau đó, “Tam Sư” đã lọt vào bán kết. Có thể Robson đã có thể giúp họ vượt qua rào cản đó, mặc dù người thay thế ông trong đội hình – David Platt – đã chứng tỏ là một trong những cầu thủ xuất sắc nhất của Anh tại giải đấu đó. Độc giả quan tâm có thể tìm hiểu thêm tin tức bóng đá về thế hệ vàng này.
Tiền vệ trung tâm – Paul Gascoigne
57 lần khoác áo ĐT Anh
Paul Gascoigne ăn mừng cho đội tuyển Anh
“Ông ấy vẫn điên rồ như một hộp ếch cho đến ngày nay. Nhưng ông ấy là một cầu thủ phi thường. Tôi dám nói ông ấy là cầu thủ có năng khiếu bẩm sinh nhất mà đất nước này từng sản sinh. Tôi sẽ không nói ông ấy là cầu thủ vĩ đại nhất mà đất nước này từng sản sinh vì ông ấy đã không phát huy hết tiềm năng của mình và đôi khi ông ấy chơi hơi cá nhân một chút. Ông ấy có thể vượt qua ba cầu thủ một cách phi thường rồi lại để mất bóng vào tay cầu thủ thứ tư.”
Bóng đá thế kỷ 20 đặc biệt yêu thích khái niệm “thiên tài có khiếm khuyết” – những cầu thủ có thể lập hat-trick vào chiều thứ bảy và đến sáng sớm chủ nhật đã chìm đắm trong rượu bia ở hộp đêm địa phương, gây gổ và bị paparazzi chụp ảnh. Đó chính là Gazza từ trong ra ngoài. Gánh nặng từ những tổn thương thời thơ ấu dường như đã sản sinh ra sự sáng tạo phi thường và sự tự hủy diệt trong ông cùng một mức độ.
Bất kể những vấn đề ngoài sân cỏ mà Paul Gascoigne phải đối mặt, ông thường được xem là tài năng bẩm sinh vĩ đại nhất của bóng đá Anh, có khả năng làm mọi thứ với trái bóng dưới chân. Những giọt nước mắt nổi tiếng của ông tại Italia 90 sau khi nhận ra mình sẽ bị treo giò ở trận chung kết vẫn là hình ảnh biểu tượng đã chiếm trọn trái tim của cả một thế hệ.
Tiền đạo – Peter Beardsley
59 lần khoác áo ĐT Anh
Peter Beardsley trong màu áo đội tuyển Anh
“Tôi cần một chút chiều sâu trong đội hình của mình. Mọi người luôn hỏi cầu thủ hay nhất bạn từng thi đấu cùng là ai; tôi luôn nói đó là người giúp đỡ tôi nhiều nhất, và đó là Peter Beardsley. Một cầu thủ phi thường, cực kỳ vô tư.”
Paul Gascoigne có thể thu hút sự chú ý của truyền thông nhưng Peter Beardsley cũng là một tài năng sáng tạo xuất sắc, người thường không được nhắc đến đủ khi thảo luận về những tài năng sáng giá nhất của bóng đá Anh. Vừa là tiền vệ vừa là tiền đạo, Beardsley sẽ được xem là một “số 10” trong bóng đá hiện đại, người kết nối tuyến tiền vệ và hàng công, đồng thời có thể ghi bàn lẫn kiến tạo.
Sự nghiệp cấp câu lạc bộ chứng kiến ông thi đấu cho Man United, Liverpool, Everton và Man City, mặc dù ông được nhớ đến nhiều nhất qua hai giai đoạn khoác áo Newcastle, nơi ông ghi 121 bàn và có 42 kiến tạo sau 326 lần ra sân.
Ở đội tuyển Anh, Beardsley có 59 lần ra sân trong 10 năm. Mặc dù ông chỉ ghi được một bàn tại các giải đấu lớn, ông rất giỏi trong việc đưa các đồng đội vào những vị trí nguy hiểm.
Tiền đạo – Alan Shearer
63 lần khoác áo ĐT Anh
Alan Shearer ăn mừng bàn thắng cho đội tuyển Anh
“Vào cuối sự nghiệp đội tuyển Anh của tôi, tôi đã thi đấu một vài trận cùng một người tên là Alan Shearer. Trận ra mắt của ông ấy cho đội tuyển Anh, cả hai chúng tôi đều thi đấu cùng nhau. Cả hai đều ghi bàn vào lưới Pháp trong một trận giao hữu tại Wembley. Thành tích ghi bàn quốc tế tuyệt vời, kỷ lục Premier League xuất sắc.”
Khi sự nghiệp đội tuyển Anh của Lineker kết thúc vào năm 1992, ông đã trao lại vai trò ghi bàn cho người đồng nghiệp tương lai tại chương trình Match of the Day, Alan Shearer. Mặc dù Shearer chỉ kém người tiền nhiệm một chút về hiệu suất ghi bàn với 30 bàn sau 63 lần ra sân và chưa từng lọt vào các vòng cuối của World Cup, ông vẫn là một trong những tiền đạo vĩ đại nhất của bóng đá Anh và là một trong những chân sút hàng đầu trong kỷ nguyên của mình, bằng chứng là vẫn giữ kỷ lục ghi bàn nhiều nhất tại Premier League với 260 bàn.
Ở đội tuyển Anh, Shearer đã lọt vào bán kết Euro 1996, nhưng cuối cùng đã kết thúc sự nghiệp quốc tế sớm hơn một chút vào năm 2000, khi mới 30 tuổi. Ông tiếp tục thi đấu ở cấp câu lạc bộ thêm 6 năm nữa.
Gary Lineker đã chọn ra một đội hình gồm những cầu thủ xuất sắc và có ảnh hưởng trong kỷ nguyên của mình, nhiều người trong số đó là những huyền thoại thực sự của bóng đá Anh. Đội hình này phản ánh sự kết hợp giữa kỹ năng cá nhân kiệt xuất, sức mạnh thể chất và tinh thần chiến đấu đặc trưng của bóng đá Anh thập niên 80-90. Lựa chọn của Lineker không chỉ dựa trên tài năng thuần túy mà còn cả sự ăn ý và tác động của các cầu thủ này đến lối chơi và thành tích chung của đội tuyển trong giai đoạn đó, đỉnh cao là hành trình đáng nhớ tại World Cup 1990.
